Chim cút con là giai đoạn nhạy cảm và quan trọng nhất trong cả quá trình chăn nuôi. Việc lựa chọn thức ăn phù hợp và chế độ dinh dưỡng khoa học có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh trưởng, sức đề kháng và tỷ lệ sống của cút non. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ các yếu tố cần đặc biệt lưu ý khi chọn và sử dụng thức ăn cho chim cút con, từ đó giúp quá trình nuôi đạt hiệu quả cao nhất.
Đặc điểm sinh học của chim cút con ảnh hưởng đến dinh dưỡng
Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện và dễ tổn thương
Trong những ngày đầu sau nở, hệ tiêu hóa của cút con còn rất non yếu, enzyme tiêu hóa chưa hoạt động ổn định nên rất dễ bị rối loạn nếu khẩu phần ăn không phù hợp. Việc cung cấp thức ăn mềm, dễ tiêu, giàu dinh dưỡng là yếu tố bắt buộc để hạn chế tiêu chảy, còi cọc và chết non.
Nhu cầu đạm và năng lượng cao để phát triển nhanh
Cút con tăng trọng rất nhanh trong những tuần đầu, do đó cần khẩu phần có hàm lượng đạm cao (từ 24–26%) kết hợp nguồn năng lượng dễ hấp thu như bắp, gạo tẻ hoặc cám nghiền mịn. Nếu thiếu đạm hoặc năng lượng, cút sẽ phát triển chậm, lông xơ xác và dễ mắc bệnh hô hấp.
Mẫn cảm với môi trường và thay đổi khẩu phần
Chim cút con dễ bị sốc nếu thay đổi thức ăn đột ngột hoặc thức ăn bị ôi mốc, chứa chất lạ. Cần đảm bảo sự ổn định về thành phần khẩu phần và tuyệt đối không dùng nguyên liệu chưa qua xử lý. Ngoài ra, môi trường nuôi cũng phải sạch, khô ráo để tránh làm cút con bỏ ăn hoặc tiêu chảy.
Các loại thức ăn phù hợp cho cút con
Thức ăn công nghiệp dành riêng cho cút con
Thức ăn công nghiệp được phối trộn theo công thức khoa học, có đầy đủ đạm, khoáng, vitamin và dễ tiêu hóa, rất phù hợp cho cút từ 1–21 ngày tuổi. Ưu điểm của thức ăn này là đồng đều, tiện lợi và giúp quản lý khẩu phần chính xác hơn. Nên chọn các thương hiệu uy tín để đảm bảo chất lượng và an toàn.
Tự phối trộn thức ăn tại nhà
Một số hộ chăn nuôi có thể tự phối trộn thức ăn từ các nguyên liệu như bắp nghiền, cám gạo, khô đậu nành, bột cá, premix vitamin. Tuy nhiên, cách làm này đòi hỏi kiến thức về dinh dưỡng và khả năng kiểm soát chất lượng nguồn nguyên liệu. Nếu làm đúng cách, đây là phương án tiết kiệm chi phí nhưng vẫn hiệu quả.
Bổ sung các nguyên liệu tự nhiên hỗ trợ tăng sức đề kháng
Ngoài thức ăn chính, có thể bổ sung thêm tỏi nghiền, lá tía tô, gừng băm nhuyễn vào khẩu phần với liều lượng nhỏ để tăng sức đề kháng cho cút con. Các nguyên liệu tự nhiên này có tác dụng kháng khuẩn nhẹ, hỗ trợ tiêu hóa và giúp chim cút con hạn chế bệnh đường ruột.
Cách cho ăn và quản lý thức ăn đúng kỹ thuật
Tần suất và thời gian cho ăn hợp lý
Trong tuần đầu tiên, nên cho cút ăn 5–6 lần/ngày, mỗi lần một lượng nhỏ để kích thích sự thèm ăn và tránh lãng phí. Từ tuần thứ hai trở đi, có thể giảm xuống 3–4 lần/ngày tùy theo điều kiện. Nên cho ăn vào giờ cố định để tạo thói quen và giúp hệ tiêu hóa làm việc ổn định.
Dạng thức ăn phù hợp với từng giai đoạn phát triển
Cút con mới nở cần thức ăn dạng bột mịn hoặc cám viên siêu nhỏ để dễ nuốt. Sau 10 ngày tuổi có thể chuyển dần sang dạng viên nhỏ. Việc chuyển đổi dạng thức ăn phải thực hiện từ từ để cút thích nghi, tránh gây sốc tiêu hóa hoặc bỏ ăn đột ngột.
Vệ sinh máng ăn và kiểm soát lượng thức ăn
Máng ăn phải được rửa sạch và phơi khô hàng ngày để tránh nấm mốc và vi khuẩn phát triển. Không để dư thức ăn qua đêm, đặc biệt trong thời tiết nóng ẩm. Lượng thức ăn mỗi lần chỉ nên đủ cho cút ăn hết trong 20–30 phút, tránh rơi vãi gây hao phí và ô nhiễm chuồng nuôi.
Bổ sung dưỡng chất và phòng bệnh qua khẩu phần ăn
Premix vitamin và khoáng chất vi lượng
Cút con rất dễ thiếu vitamin A, D, E và khoáng như canxi, kẽm nếu chỉ dùng nguyên liệu thô. Do đó, nên bổ sung premix vào thức ăn với liều lượng đúng hướng dẫn để tăng cường sức đề kháng, phát triển khung xương và giảm tỷ lệ tử vong.
Men tiêu hóa và chế phẩm sinh học
Việc trộn thêm men tiêu hóa hoặc chế phẩm sinh học như Bacillus subtilis, Lactobacillus vào thức ăn giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột, tăng khả năng hấp thu và ngăn ngừa rối loạn tiêu hóa. Đây là biện pháp sinh học hiệu quả, thay thế kháng sinh phòng bệnh.
Hạn chế dùng kháng sinh trong khẩu phần
Trừ khi có chỉ định của thú y, không nên dùng kháng sinh liên tục trong thức ăn vì sẽ làm giảm lợi khuẩn đường ruột, tạo cơ hội cho vi khuẩn kháng thuốc phát triển. Việc lạm dụng kháng sinh không chỉ tốn kém mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của đàn cút về lâu dài.
Một số sai lầm cần tránh khi cho cút con ăn
Dùng thức ăn của cút lớn hoặc gà con
Thức ăn của cút trưởng thành hoặc gà con có thành phần không phù hợp với nhu cầu của cút non. Hàm lượng dinh dưỡng có thể quá thấp hoặc không cân bằng, dẫn đến còi cọc, suy dinh dưỡng. Cần sử dụng đúng loại thức ăn chuyên biệt cho cút con trong 3 tuần đầu.
Cho ăn thức ăn ẩm, ôi thiu hoặc nấm mốc
Thức ăn bị ẩm, mốc có thể chứa độc tố vi nấm (mycotoxin), gây ngộ độc, rối loạn tiêu hóa, thậm chí tử vong. Dù chỉ một phần nhỏ bị hỏng cũng có thể ảnh hưởng toàn đàn. Phải luôn kiểm tra chất lượng trước khi cho ăn và bảo quản thức ăn nơi khô ráo, sạch sẽ.
Thay đổi khẩu phần đột ngột không có bước chuyển tiếp
Khi chuyển từ loại thức ăn này sang loại khác hoặc thay đổi công thức, cần trộn lẫn 2 loại trong 2–3 ngày với tỷ lệ tăng dần để cút thích nghi. Thay đổi đột ngột có thể gây rối loạn tiêu hóa, giảm khả năng hấp thu và ảnh hưởng đến tốc độ phát triển.
Việc chăm sóc dinh dưỡng cho chim cút con trong những ngày đầu là bước nền quan trọng quyết định đến sự thành công của cả quá trình chăn nuôi. Lựa chọn đúng loại thức ăn, đảm bảo vệ sinh và bổ sung các dưỡng chất thiết yếu sẽ giúp cút con phát triển đồng đều, ít bệnh tật và tăng tỷ lệ sống sót. Đồng thời, người nuôi cần tránh các sai lầm thường gặp như dùng sai loại thức ăn, không kiểm soát chất lượng hoặc thay đổi khẩu phần đột ngột. Khi thực hiện đúng kỹ thuật, đàn cút con sẽ phát triển khỏe mạnh, sẵn sàng bước vào giai đoạn tăng trưởng và cho năng suất cao trong tương lai.
